به نقل از «همشهری آنلاین»

رسانه از جنس قدرت است و اخلاق باید آن را کنترل کند | قطبی شدن جامعه ایرانی

تاریخ انتشار: ۲۹ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۳۳۶۲۰۴

همشهری آنلاین- گروه فرهنگی: نشست نقد و بررسی کتاب «فراتر از اخبار جعلی» روز سه شنبه ۲۸ آذر در مؤسسه همشهری برگزار شد. عاطفه رضوان نیا، مترجم کتاب در ابتدای این نشست گفت: یک جمله از جورج اورول در این کتاب برایم خیلی جالب بود که می گوید: «هر قدر هم که حقیقت را انکار کنید، حقیقت به هستی خود ادامه می دهد، طوری که گویی پشت سرتان است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اگر ترافیک را نادیده بگیرید و بخواهید از خیابان رد شوید، حقیقت شما را زیر خواهد گرفت.» این کتاب با این پرسش شروع می شود که حقیقت دست چه کسی است؟ خیلی از مباحث این کتاب برای مخاطب ایرانی هم آشنا هست و با مسایل ما نیز مرتبط است، تا حدی که می توان برخی اسامی را در این کتاب تغییر داد و اسامی دیگری جای آن ها گذاشت.

محمد مهدی زاده در ادامه گفت: متن این کتاب به خاطر قلم سلیس نویسنده و ترجمه خوب و روان، باعث می شود که وقتی شروع به خواندن آن می کنید، مایلید که تا آخر کتاب را بخوانید. در ایران در حوزه اخبار جعلی آثار زیادی ترجمه یا تألیف شده است. علاوه بر کتاب، در رساله های دکتری نیز به این موضوع در کشور ما پرداخته شده است. در گذشته اخبار جعلی وجود داشته اما امروز حجم اخبار به قدری زیاد است که به کلی نگرش انسان ها را دگرگون کرده است. در کتاب به عرضه کننده اخبار جعلی پرداخته شده که عبارت اند از دولت ها، جریان ها، احزاب و حتی شهروندان عادی که هرکدام با یک هدفی مثل قدرت، ثروت یا منزلت اجتماعی به این کار می پردازند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی خاطرنشان کرد: نویسنده این کتاب از لحاظ معرفت شناسی، یک فیلسوف رئالیست و واقع گراست و سعی می کند نگاهی واقع بینانه به انسان داشته باشد. می گوید تصور نکنید که ما انسان ها موجودات عقلانی و منطقی هستیم که فقط به دنبال حقیقت هستیم؛ این گونه نیست و انگیزه های بسیار گوناگونی، علت رفتارهای مختلف در ماست. ما در مواردی دقت را فدای موفقیت می کنیم، چراکه به بقا فکر می کنیم. در مواقعی حقیقت فدای سرعت می شود و گاهی هم فدای منفعت ما می شود.

وی افزود: نویسنده سعی می کند راهکارهایی را ارائه کند تا بتوانیم در این آشوب فکری ایجاد شده، حقیقت را دنبال کنیم. مثلاً می گوید باید به آکادمی ها و افراد متخصص رجوع کنیم. یا این که گزاره هایی که بیان می شود باید قابل آزمون تجربی یا ابطال پذیر باشد. یا اندیشه هایی که با استفاده از آن ها می توانیم پلی به اندیشه های دیگر بزنیم. با راهکارهای از این قبیل، تا حدودی می توانیم سره را از ناسره تشخیص دهیم. در ترجمه برخی واژه ها نقد دارم؛ مثلاً آن جا که کلمه غرب وحشی را به کار برده اید، شاید منظور نویسنده این نبوده و صرفاً خواسته به آشوب و بی نظمی اشاره کرده باشد. اما در مجموع ترجمه خیلی سلیس و روانی انجام شده است.

محمد مهدی زاده با اشاره به این که رسانه از جنس قدرت است عنوان کرد: هرچقدر انسان قدرتمندتر می شود، نیازمند یک سری اصول اخلاقی است که بتواند او را کنترل کند. به نظرم نویسنده به این بخش باید بیشتر می پرداخت، ولی بیشتر به مصرف کننده اخبار پرداخته است. فهم حقیقت بسیار مشکل است و در اندیشه های مختلف، راهکارهای مختلفی برای رسیدن به حقیقت ارائه شده و به صورت جمله ای که اشاره کردید به سادگی رد شدن از یک خیابان نیست. مسئله خیلی پیچیده تر است. نویسنده کتاب هم خیلی به پیچیدگی های رسیدن به حقیقت توجه نکرده است و مسئله را ساده دیده است.

وی اضافه کرد: در کتاب به این نکته پرداخته شده که درست است که امکان ایجاد اخبار جعلی امروز زیاد شده است، اما راهکارهای راستی آزمایی آن نیز افزایش پیدا کرده است. به عنوان مثال وقتی حرفی را می شنویم، به سرعت می توانیم آن را در اینترنت جستجو کنیم و ببینیم که آیا درست است یا غلط. درباره مفهوم پساحقیقت که در این کتاب آمده، به این نکته اشاره شده که در نگاه انسان های امروز واقعیت های عینی، نسبت به امور احساسی و شخصی اهمیت کمتری پیدا کرده است. برخی می گویند حقیقت اصلاً وجود ندارد، برخی نیز حقیقت را نسبی می دانند و برخی نیز می گویند اساساً جستجوی حقیقت برای ما نفعی ندارد و نباید دنبال آن باشیم. برخی مانند هابرماس نیز از اجماع عالمان سخن گفته اند. واقعیت این است که ما دسترسی بی واسطه به حقیقت نداریم و مسایلی زیادی بر سر راه ما قرار می گیرد و موجب می شود نتوانیم به حقیقت برسیم.

جمال الدین اکبرزاده جهرمی سپس گفت: یکی از مسایلی که به نظرم رسید این بود که پاراگراف بندی ها در نسخه فارسی و انگلیسی با هم تفاوت داشت. نکته دیگر اینکه خانم رضوان نیا می توانست برای برخی اصطلاحات، پاورقی قرار دهند. مثل self selectionیا پورن انتقامی. یا واژه partisanship را حزب گرایی ترجمه کرده اند، که این واژه در رسانه مبحث مهمی است و بیشتر به معنی هواداری متعصبانه است. یا تفاوت کلمه های state و government خوب است دقت شود. یا کلمه bias را خطا ترجمه کرده اید که کلمه سوگیری برایش بهتر است. در مجموع ترجمه خیلی خوب انجام شده است و این چند مورد لطمه ای به کتاب نمی زند، اما چون قرار است کتاب را نقد کنیم بهتر است در این موارد دقت بیشتری بشود.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی در ادامه عنوان کرد: نکاتی که آقای دکتر درباره حقیقت گفتند نکاتی خوبی بود. در جایی که نویسنده به خبرگزاری های مختلف پرداخته، به مفهوم framing توجه نکرده است. در نتیجه دسته بندی او از این که چه خبری فیک محسوب می شود یا خیر دچار اشتباه شده است. نویسنده در بحث تنظیم گری فضای مجازی بیشتر به ارزش های لیبرالیستی گرایش دارد و نظامات رسانه ای در کشورهای دیگر را با نگاه تطبیقی مطالعه نکرده و بیشتر متأثر از بافت کشور آمریکا صحبت کرده است.

وی بر اهمیت نسبت این کتاب با مسایل کشور ایران تأکید کرد و افزود: انتخابات و رأی گیری و همچنین تأثیر فیک نیوزها در رأی مردم، در ایران با آمریکا متفاوت است. نحوه پرداخت رسانه ها به دیدگاه های مخالف و موافق در موضوعات مختلف نیز در ایران متفاوت است. اما موضوع قطبی شدن که در کتاب آمده، به شدت با فضای ایران انطباق دارد. می گوید در آمریکا جامعه در حال قطبی شدن است و اخبار جعلی در این قطبی شدن نقش مهمی دارد و این وضعیت ممکن است کار را تا جنگ داخلی در آمریکا پیش ببرد. درباره وضعیت قطبی شدن در ایران پژوهش زیادی انجام نشده است. اما در این کتاب به طور مداوم وضعیت قطبیدگی را در آمریکا بررسی کرده است و می تواند در اهمیت این موضوع چشم ما را باز کند.

کد خبر 817431 برچسب‌ها کتاب - نمایشگاه داخلی کتاب - نویسندگان و پدید آورندگان رسانه - سواد رسانه‌ای کتابخانه، کتابخوانی، کتابداری کتاب - معرفی و نقد مجله سواد رسانه‌ای

منبع: همشهری آنلاین

کلیدواژه: کتاب نمایشگاه داخلی رسانه سواد رسانه ای کتابخانه کتابخوانی کتابداری کتاب معرفی و نقد اخبار جعلی قطبی شدن

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۳۳۶۲۰۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

درباره پل استر، نویسنده شهیر آمریکایی/ تراژدی پست مدرن

به گزارش قدس آنلاین، پل استر یکی از نویسندگان محبوب جهان بود و آثار او به بیش از ۴۰ زبان ترجمه شد. نویسنده‌ای که بسیاری او را با شاهکارش «سه‌گانه نیویورک» (شهر شیشه‌ای، ارواح و اتاق دربسته) می‌شناسند و من با رمان‌های دلچسب «تیمبوکتو»، «سانست پارک» و «موسیقی شانس». 
پل استر مثل بسیاری از نویسندگان آمریکایی علاقه‌مندان زیادی در ایران دارد، به طوری‌که ناشرانی مانند نشر افق و چشمه، کتاب‌های او را با رعایت قانون کپی‌رایت و فاصله کمی از انتشار جهانی، در ایران ترجمه می‌کردند و به چاپ می‌رساندند. 
او نخستین کتابش را در سن ۳۵سالگی و در سال ۱۹۸۲ نوشت؛ یک زندگی‌نامه اما با روایت داستانی به نام «اختراع انزوا». دو سال بعد، سه‌گانه نیویورک را نوشت که سبب شد نام پل استر در محافل ادبی انگلیسی‌زبان مطرح شود. پس از انتشار این سه‌گانه، منتقدان و کتابخوان‌ها آثارش را با جدیت بیشتری دنبال کردند. 
سه‌گانه نیویورک، مشهورترین اثر پل استر، از سه رمان به هم پیوسته تشکیل شده است: شهر شیشه‌ای، ارواح و اتاق دربسته؛ داستان‌هایی به‌یاد ماندنی و اسرارآمیز که به شکلی نفسگیر، خواننده را درگیر اتفاقات خود می‌کنند. سه رمان کوتاه معمایی، فلسفی و کارآگاهی که شخصیت هر داستان در شهر نیویورک دچار ماجراهای عجیب و غریبی می‌شوند؛ اتفاق‌هایی که سرانجام آن جنون، سرگشتگی و بحران هویت است. این کتاب‌ها جسورانه نوشته شده و سرشار از پیچیدگی‌های انسانی و عاطفی هستند. 

جهان خاص «پل استر»
در ابتدا برچسب ژانر کارآگاهی را بر آثار استر گذاشتند اما با انتشار آثار دیگرش مشخص شد او نویسنده‌ای است که جهانی مخصوص به خود دارد؛ جهانی که مهم‌ترین مؤلفه‌های آن پرداختن به بحران هویت، فقر، مفهوم انزوا، شکستن فضا و زمان و تأکید او بر پدیده شانس است. 
قهرمان‌های کتاب‌های استر اغلب خود را گرفتار داستان سرنوشت یا نقشه‌های دیگری می‌یابند؛ چیزی فراتر از توان و تصورشان، چیزی که آن‌ها را به این پرسش می‌رساند که 
«من کیستم؟» (این ویژگی در اثر «موسیقی شانس» بسیار مشهود است) او در همه این سال‌ها در آثارش قهرمانی خلق کرده که هر کدامشان می‌تواند آینه‌ای مقابل مخاطب بگذارد و مخاطب با خواندن داستان شخصیت‌ها به کشف خود دست پیدا کند. 
اما یکی ازآثار دلچسب پل استر، رمان «تیمبوکتو»ی او است. یک داستان تمثیلی مدرن که می‌خواهد با بیان ساده، از معانی ژرف صحبت کند. 
قهرمان داستان «تیمبوکتو» سگی به نام آقای بونز است که همراه و همدم همیشگی مردی بی‌خانمان از بروکلین به نام ویلی جی.کریسمس می‌شود. ویلی از نظر جسمانی وضعیت خوبی ندارد و همزمان با وخیم‌تر شدن حالش، به همراه آقای بونز به سوی بالتیمور راه می‌افتد. داستان سفر آن‌ها توسط آقای بونز روایت می‌شود. پل استر با قرار دادن سگ به عنوان یک شخصیت داستانی، موفق شده یکی از غنی‌ترین و هیجان‌انگیزترین داستان‌ها در ادبیات آمریکا را خلق کند. این کتاب از نگاه حیوانات، دنیای انسان‌ها را مورد تحلیل و بررسی قرار می‌دهد. 

نوشتن از جزئی‌ترین خاطرات
پل استر که در سال ۲۰۱۷ نامزد جایزه معتبر بوکر شد جزو نویسندگانی بود که ید طولانی در نوشتن آثار زندگی‌نامه‌ای داشت. او در آثاری مانند «اختراع انزوا»، «بخور و نمیر» و «خاطرات زمستان» با دقت و ریزبینی به بررسی جزئی‌ترین خاطرات خودش دست زده است؛ از سرمای کف اتاق در ۶سالگی گرفته تا تجربه گرسنگی و فقر تا علاقه دیوانه‌وارش به بیسبال و موسیقی. 
آقای نویسنده علاوه بر ورزش و موسیقی با دنیای سینما هم بیگانه نبود. 
او خالق بیش از ۳۰اثر بود که از این میان چندین عنوان به فیلم تبدیل شده‌اند که «موسیقی شانس» از آن جمله است.
استر خودش فیلم‌نامه‌هایی نوشت که با فیلم‌نامه «دود» (۱۹۹۵) با بازی هاروی کایتل، ویلیام هرت و جیانکارلو اسپوزیتو آغاز شد. سپس همراه وانگ به‌طور مشترک دنباله‌ای به نام «آبی در چهره» را کارگردانی کرد. 
سال ۱۹۹۸، آستر همراه کایتل، سوروینو و ریچارد ادسون فیلم‌نامه «لولو روی پل» را نوشت و کارگردانی کرد. او سال ۲۰۰۷ در فیلم «زندگی درونی مارتین فراست» با بازی دیوید تیولیس، ایرنه جاکوب و مایکل ایمپریولی بار دیگر همین وظیفه را انجام داد. 
استر در مورد ورودش به دنیای فیلم‌سازی گفته بود: «من بیشتر یک نویسنده‌ام. نویسندگی کار من است. فیلم‌سازی برای من یک راه دیگر برای قصه‌گویی است». 
پس از کتاب «مردم حمام خون» آخرین کتاب پل آستر که با عنوان «باوم‌گارتنر» منتشر ‌شده، به پروفسوری می‌پردازد که با خاطره تلخ مرگ همسرش مبارزه می‌کند. استر در زمان نوشتن این رمان با بیماری‌اش دست و پنجه نرم می‌کرد و هنگام نوشتن رمان در مصاحبه‌هایش تأکید کرده بود این رمان شاید آخرین اثرش باشد. او گفته بود: «احساس می‌کنم وضعیت سلامتی‌ام آن‌قدر مخاطره‌آمیز است که بگویم شاید این آخرین چیزی باشد که می‌نویسم و اگر این پایان باشد پس با این مهربانی انسانی که به عنوان نویسنده در محافل صمیمی دوستانم احاطه‌ام کرده، باید بگویم ارزشش را داشت».

خدیجه زمانیان یزدی